Medforum: Który z tych objawów może być dla ciężarnej najbardziej niepokojący?

Dr A. Damasiewicz-Bodzek: Wielu z wymienionych powyżej objawów ciężarna się spodziewa i nie stanowią one dla niej zaskoczenia. Często natomiast źródłem zmartwienia są dla ciężarnej zmiany barwnikowe, które niekiedy przebiegają w sposób bardzo wyraźny. Wzrost ilości barwnika w skórze i błonach śluzowych objawia się wzmożoną pigmentacją kresy białej, otoczek brodawek sutkowych, skóry pępka, dołów pachowych, okolic narządów płciowych oraz niebiesko-fioletowym zabarwieniem śluzówek sromu. Wzrost wrażliwości skóry na światło słoneczne objawia się przebarwieniem piegów i plam barwnikowych oraz często powstawaniem, zwłaszcza w obrębie twarzy, tzw. ostudy ciężarnych - nieregularnych plam barwy od żółtawej do ciemnobunatnej („motyl”, „okulary”, „wąsy”). Znamiona barwnikowe często powiększają się i wyraźnie ciemnieją, nierzadko powstają również nowe znamiona. Wzrasta skłonność do transformacji złośliwej znamion barwnikowych (znamiona wyraźnie powiększające się lub narażone na drażnienie należy usuwać).

Medforum: Jakie są najczęstsze dermatozy występujące u ciężarnych wymagające bezwzględnej diagnozy i leczenia?

Dr A. Damasiewicz-Bodzek: Istnieją choroby skóry występujące wyłącznie w ciąży, bezpośrednio z nią związane, specyficzne dla tego okresu. Są to tzw. dermatozy ciążowe. Większość z nich, pomimo często przewlekającego się i subiektywnie uciążliwego przebiegu (towarzyszący świąd), nie stanowi zagrożenia dla matki i płodu. W terapii tych schorzeń stosuje się zwykle leki antyhistaminowe i preparaty zewnętrzne o działaniu kojąco-chłodzącym, przeciwzapalnym i przeciwświądowym. Występują jednak (na szczęście rzadko) dermatozy ciążowe o ciężkim przebiegu i poważnym rokowaniu zarówno dla matki, jak i płodu. Wymagają one intensywnego i specjalistycznego postępowania terapeutycznego. Należą do nich przede wszystkim liszajec opryszczkowaty, opryszczki ciężarnych i progesteronowe autoimmunologiczne zapalenie skóry ciężarnych.

Medforum: Czy wszystkie choroby skóry należy leczyć w okresie ciąży?

Dr A. Damasiewicz-Bodzek: Oczywiście, ale pod opieką specjalisty. Dermatolog dobierze leki bezpieczne dla danego okresu ciąży (jeśli preparaty doustne będą konieczne) i zaproponuje odpowiednie postępowanie miejscowe (w wielu przypadkach skuteczna terapia zewnętrzna jest wystarczająca, a ryzyko jej wpływu na płód jest znikome, jeśli powierzchnia leczonych zmian jest niewielka).

Wiele zmian skórnych ma charakter infekcyjny i pozostawienie ich bez leczenia byłoby wręcz niebezpieczne. Istnieją oczywiście leki dermatologicznie bezwzględnie zabronione w okresie ciąży. Co więcej istnieją leki, w przypadku których nie należy zachodzić w ciążę nawet do dwóch lat od zakończenia terapii. Dlatego też pacjentki, które cierpią na przewlekle choroby skóry wymagające specjalistycznego leczenia powinny poinformować swojego dermatologa o planach prokreacyjnych i uzyskać odpowiednie informacje na temat możliwości bezpiecznego zajścia w ciążę.

Medforum: Czy ciąża wpływa w istotny sposób na przebieg chorób skóry?

Dr A. Damasiewicz-Bodzek: W wielu przypadkach tak i to w różny sposób. W niektórych chorobach okres ciąży działa korzystnie, łagodzi objawy (trądzik, łysienie plackowate, bielactwo, wiele przypadków łuszczycy), w innych wręcz odwrotnie (niektóre przypadki łuszczycy, kolagenozy). Bardzo często choroby, których objawy ulegają poprawie w okresie ciąży, ponownie nasilają się po porodzie.

Medforum: Czy istnieje jakiś model pielęgnacji skóry zapobiegający  przykrym konsekwencjom ciąży (rozstępy, mało elastyczna skóra)?

Dr A. Damasiewicz-Bodzek: Jak już wspominałam, należy pamiętać o prawidłowym, zdrowym żywieniu i suplementacji witaminami zalecanymi dla ciężarnych. Skóra, zwłaszcza w ciąży, wymaga odpowiedniego nawilżania. Korzystnie działają pobudzające ukrwienie skóry kąpiele pod prysznicem. Po każdej kąpieli nie zapominamy o wmasowaniu balsamu lub mleczka nawilżającego, najlepiej w lekko jeszcze wilgotną skórę. Szczególnej uwagi wymagają oczywiście te partie skóry, które podlegają największemu rozciąganiu. Codzienny delikatny masaż przy pomocy specjalnie do tego celu przeznaczonych preparatów zapobiegnie powstaniu niekorzystnych kosmetycznie rozstępów skóry. Pamiętajmy jednak, że zabiegi te trzeba rozpocząć zanim rozstępy powstaną, a więc skórę tych okolic należy odpowiednio wcześniej przygotować na ciężkie dla niej czasy. Regularność naszych starań sprawi, że skóra stanie się bardziej elastyczna i podatna na rozciąganie, a co za tym idzie – przetrwa ciążę bez rozstępów, a i po porodzie będzie lepiej napięta i szybciej wróci do swej dobrej formy.

Medforum: Dziękuję za rozmowę.

Dr A. Damasiewicz-Bodzek: Dziękuję bardzo.