Dermatozy sztucznie wywołane

Do tej grupy schorzeń należą zaburzenia psychopatologiczne, których istotę stanowią zaburzenia psychiczne, w związku z którymi powstają samookaleczenie dokonywanie przez pacjenta.

Urojenia pasożytniczej choroby skóry

Obłęd pasożytniczy skóry nie jest postacią fobii, czyli zaburzeniem lękowym charakteryzującym się unikaniem określonych sytuacji czy przedmiotów. Ma on charakter zaburzenia urojeniowego, w którym osoba wypowiada fałszywy sąd w przekonaniu o jego prawdziwości i nie koryguje tego pomimo oczywistych dowodów jego niedorzeczności..
Tego typu zaburzenia składają się z pojedynczego sądu urojeniowego natury somatycznej. Zaburzenie to rozpoznaje się wówczas, gdy głównym tematem urojenia staje się wrażenie zakłócenia funkcji organizmu. Urojenia somatyczne mogą mieć charakter sądu o wydzielaniu przez ciało lub jego część przykrego zapachu, odoru, przekonanie że skóra opanowana jest przez pasożyty. Munro[22] zaburzenie to określa terminem monosymptomatycznym psychozy hipochondrycznej w związku z wystąpieniem pojedynczego systemu urojeń hipochondrycznych . Zdarza się tak, że obłęd pasożytniczy może być jednym z objawów innych zaburzeń psychicznych i jest niekiedy spotykany w przebiegu schizofrenii czy zaburzeń depresyjnych [ 23,25,36]. Obłęd ten może występować również w przebiegu ciężkiego zatrucia alkoholowego u osób uzależnionych od alkoholu, kokainy, amfetaminy a także w chorobie Parkinsona, pląsawicy Huntingtona, chorobach infekcyjnych, niedoborach witaminy z grupy B, gruźlicy i AIDS [8,33,36]. Do klasycznych objawów należą omamy dotykowe odbierane jako pełzanie robaków, insektów [17,47]. W celu ich wydobycia pacjenci używają nie tylko palców, ale niekiedy igieł czy innych instrumentów. Obłęd pasożytniczy może przebiegać bez zmian na skórze. W większości jednak stwierdza się uszkodzenia od łagodnego zadrapania do zmian głębszych, nawet o charakterze owrzodzeń. Cechą charakterystyczną jest ich asymetria wynikająca z faktu lateralizacji (dominacja prawej lub lewej ręki) [29]. Pacjenci z obłędem pasożytniczym są tak niewzruszeni w swoich przekonaniach, że na ich ciele bądź pod skórą zagnieździły się pasożyty, że przynoszą na dowód skrawki skóry, czasami jakieś paprochy. Jeśli chodzi o sferę psychologiczną, to owi pacjenci są na ogół inteligentni, często ekscentryczni i zazwyczaj wyizolowani społecznie. W tym miejscu warto przypomnieć, że postawa akceptacji jakiej oczekuje się od lekarza nie może oznaczać potwierdzenia jego fałszywych patologicznych przekonań [11].

Dermatoza arteficjalna (dermatitis artefacta)

Dermatoza arteficjalna, to zmiany powstające w efekcie działania na skórę samego człowieka, którym to skutecznie zaprzecza. Na ogół zmiany skórne znajdują się w obszarze ciała dostępnego dla rąk i mogą być różnego rodzaju a tworzone w wymyślny sposób. U wielu pacjentów z dermatozą artefacjalną stwierdza się zaburzenia osobowości typu borderline. Osoby takie charakteryzują się niemożnością tworzenia dojrzałych relacji interpersonalnych, niestałością obrazu siebie, brakiem stabilności afektywnej. Nierzadko pojawiają się próby samobójcze. Zmiany skóry wywołane przez samych pacjentów mogą być przez nich używane do pozyskiwania troskliwej opieki „ wołanie o pomoc” zwłaszcza w sytuacjach stresu psychologicznego, co nie jest aż tak rzadkie u tego typu osób. Niektórzy uważają, że samouszkodzenia są formą radzenia sobie z gniewem i pustką [29,56]. U pacjentów z bardzo zaburzoną osobowością, kontakt z lekarzem trwa tak długo, jak długo wszystkie poczynania spełniają jego oczekiwania i realizują się jego potrzeby. Kiedy brakuje tego, zmienia lekarza [28]. Van Moffaert M. [ 54] donosi, że dla prognozy terapeutycznej ma znaczenie lokalizacja zmian wywołanych na skórze. Najchętniej pomoc psychologiczna przyjmują pacjenci ze zmianami na twarzy i w okolicach genitalnych. Pacjenci ze zmianami rozsianymi na innych częściach ciała, pomocy psychologicznej nie przyjmują i jej nie poszukują. Autorka też podkreśla skuteczność działania placebo na osoby z dermatozą arteficjalną.