Grzybica paznokci: objawy, leczenie i profilaktyka
Grzybica paznokci jest chorobą, którą bardzo łatwo jest się zarazić, a znacznie trudniej wyleczyć.
Leczenie grzybicy wymaga cierpliwości i troskliwej pielęgnacji stóp.
Grzybica paznokci częściej atakuje paznokcie u stóp niż dłoni. Może ograniczyć się do jednej płytki lub przenieść na sąsiednie. Zwykle jednak grzybicze zakażenia zajmują pierwszy i piąty palec stopy. Prawdopodobnie dlatego, że do nich najszczelniej przylegają buty.
# Grzybica paznokci nawet we wczesnym stadium nie ustąpi sama. Nie pomogą też żadne domowe sposoby. Nieleczona będzie się rozprzestrzeniała na kolejne palce. Może też przenieść się na paznokcie dłoni. Dlatego każdą zmianę koniecznie musi obejrzeć
dermatolog.
# Grzybica lubi nawracać. Dlatego po zakończeniu kuracji trzeba skrupulatnie przestrzegać zaleceń dermatologa i wręcz przesadnie dbać o higienę stóp.
Skąd się bierze grzybica?
Grzybica paznokci często jest następstwem grzybicy stóp - choroby, którą ma ok. 42 proc. ludzi. Czasem ją lekceważymy, bywa, że jej w ogóle nie dostrzegamy. Stopy swędzą, czasem nawet pieką, ale uważamy, że to skutek nadmiernego wysuszenia skóry, złego mydła i nie szukamy pomocy u lekarza. Może właśnie dlatego grzybica paznokci staje się plagą wśród Polaków. Lekarze twierdzą, że cierpi na nią 21 proc. populacji.
W naszym klimacie głównym źródłem zakażeń są baseny, łaźnie, sauny (drewniane podesty). Ale można się też zarazić, używając cudzych butów, skarpet lub przyborów do pedikiuru.
Do infekcji grzybiczych predestynują choroby ogólnoustrojowe, np. cukrzyca, otyłość, niedokrwistość, zaburzenia hormonalne, żołądkowo-jelitowe, układu odpornościowego i krążenia, a także długa terapia antybiotykami, przyjmowanie sterydów i chemioterapia.
Rozwojowi grzybicy sprzyjają ciepło i wilgoć - niestaranne wycieranie stóp po myciu, chodzenie w nieprzewiewnych butach i noszenie skarpet z tworzywa sztucznego. Grzybica rozwija się, gdy płytka paznokcia jest uszkodzona - jeśli się skaleczymy lub zbyt krótko obetniemy paznokcie, grzyby z łatwością się pod nią dostaną. Noszenie ciasnych butów też osłabia płytkę. Tak jak akrylowe paznokcie i lakiery.
Jeśli nie zamierzasz zrezygnować z malowania paznokci ani przestrzegać innych zasad, stosuj zapobiegawczo dezodorant z talkiem i przeciwgrzybicze kremy.
Grzybica: rozpoznanie
Grzybicę wywołują z reguły dermatofity. Zaatakowany przez nie paznokieć stopniowo zmienia wygląd. Pojawiają się przebarwienia - najpierw białawe, później żółtawe, wreszcie brązowe. Płytka łuszczy się i rozwarstwia, staje się coraz grubsza, trudno ją przyciąć. Stopy brzydko pachną, bo pod paznokciami gromadzą się grzybicze złogi.
Lekarz już po obejrzeniu stopy wie, że ma do czynienia z grzybicą. Czasem jednak, gdy obraz schorzenia nie jest jednoznaczny, zleca badania laboratoryjne. Próbki pobrane spod paznokcia oraz skrawki płytki ogląda się pod mikroskopem - to pozwala stwierdzić, czy chorobę rzeczywiście wywołały grzyby. Czasem w laboratorium hoduje się wyizolowane z próbki grzyby, by określić ich gatunek i dobrać leki. Przed pobraniem próbek nie należy malować paznokci, smarować stóp kremami czy używać zasypek.
Leczenie grzybicy
Walka z grzybicą często kończy się niepowodzeniem, bo pacjent zniechęca się do stosowania kuracji po kilku tygodniach. Niekiedy próbuje ratować się domowymi sposobami, ale te - co trzeba podkreślić - są nieskuteczne.
Czas i rodzaj leczenia zależą od zaawansowania choroby. Warto pójść do lekarza, gdy tylko zauważymy pierwsze zmiany w wyglądzie paznokcia, bo wtedy zwykle wystarczy smarowanie specjalnym lakierem lub naklejanie miniplastrów zawierających substancje grzybobójcze. Ale i tak trzeba uzbroić się w cierpliwość. Kuracja może trwać i do trzech miesięcy.
Przy rozległych zmianach, kiedy płytka jest poważnie zniszczona - stosuje się leki doustne. Dzięki nim substancja lecznicza dociera do środka paznokcia (tam jest najbardziej potrzebna) i gromadzi się u nasady płytki, blokując rozwój grzybów.
Wśród stosowanych leków znajdują się preparaty, które należy przyjmować przez co najmniej 3 miesiące, a niekiedy nawet rok.
Grzybica: terapia pulsowa pozwoli uniknąć usunięcia płytek
Polega na doustnym przyjmowaniu leku, który dociera tylko do zakażonego miejsca. Lek należy brać przez tydzień, potem zrobić trzytygodniową przerwę i znów przez tydzień łykać tabletki. Kuracja trwa 3 miesiące, ale nagromadzony w paznokciach preparat działa jeszcze przez 9 miesięcy. Takie leczenie jest wygodniejsze dla chorego i w większości przypadków pozwala uniknąć interwencji chirurga (usunięcia płytek). Paznokcie bez skazy możemy zobaczyć po 10-12 miesiącach.
Metoda leczenia grzybicy: rekonstrukcja płytki paznokcia
Uzupełnieniem terapii lekami powinno być szlifowanie paznokcia co 2-4 tygodnie. Im więcej zagrzybionej płytki usuniemy, tym skuteczniejsze leczenie, bo leki (podawane zewnętrznie i wewnętrznie) łatwo wnikają w chore miejsca. Ponieważ tkanka pod paznokciem jest mocno unerwiona, a zeszlifowana płytka stanowi nikłą ochronę, konieczna jest jej rekonstrukcja. Nakłada się na nią specjalną masę. Gdy przeschnie, przykleja się kawałek fizeliny, dopasowany do wielkości ubytku. Czynność powtarza się kilka razy, aż płytka uzyska odpowiednią grubość. Proteza nie powoduje deformacji wału paznokciowego. Zdrowa płytka rośnie szybciej i nie wrasta.
Niedopuszczenie do nawrotów infekcji grzybicy
Buty, które wkładaliśmy na stopy zakażone grzybicą, najlepiej wyrzucić. Na pewno są w nich zarodniki grzybów, które spowodują nawrót infekcji. Nie zawsze jednak można sobie na to pozwolić. Dlatego:
*** do foliowego worka włóż buty i pojemnik z 10% roztworem formaliny (można kupić w aptece); worek szczelnie zamknij i trzymaj w ciepłym miejscu; po 48 godz. buty należy wietrzyć, najlepiej przez dobę na wolnym powietrzu.
*** 1 tabletkę chinoksyzolu (kupisz w aptece) rozpuść w szklance wody; do każdego buta włóż namoczoną w roztworze watę lub lnianą szmatkę; buty zamknij w oddzielnych torebkach foliowych i szczelnie zawiąż; po 24 godzinach wyjmij buty i wietrz przez dobę na powietrzu.